ಆಡಿದವರಾ ಮನವಾ ಬಲ್ಲೆ

೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ದಂಗೆ ಎದ್ದ ಸಂತನ ಕತೆ ಇದು. ಕಾವಿ ಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ಕಾಯಕದ ಕಲ್ಯಾಣದ ಕಡೆಗೆ ನಡೆವ ಹಂಬಲದ, ಕತ್ತಲರಾಜ್ಯದ ಸಮುದಾಯಗಳ ಜಾಗೃತಿಗಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡ ಪಯಣದ ಕತೆ ಇದು.

ಯಾವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತವರ ಸಂಗಾತಿಗಳು ಹೋರಾಡಿದರೋ ಅದೇ ಸ್ಥಾವರ ರೂಪ ಮತ್ತೆ ರೂಢಿಗೆ ಬಂದ ವಿಪರ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ ಕಾವ್ಯ ಎದುರುಗೊಳ್ಳುವುದು. ಅರಮನೆ, ಗುರುಮನೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡು ಬಣ್ಣಗೆಡುತ್ತಿದ್ದ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯನ್ನು ತಿಪ್ಪೆಯಮೇಲೆ ತಂದಿರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಮತ್ತೆ ಜಂಗಮ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅದನ್ನು ಒಯ್ಯುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಈ ಕಾವ್ಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದ ಬಸವ, ಅಲ್ಲಮ, ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಯ್ಯ, ಹರಳಯ್ಯ ಮುಂತಾದವರ ಜತೆ ಸಮೀಕರಿಸಿ, ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿಸಿ ರೂಪಕವಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಇದು. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಗತಿಯು, ಪುರಾಣದ ಸಂಗತಿಯೊAದಿಗೆ ಸಂಲಗ್ನವಾಗಿ ಕಾಲಾತೀತವಾಗಿ ಸಂಭಾಷಿಸುವುದು ಈ ಜನಪದ ಕಾವ್ಯದ ವಿಶೇಷ.

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಆತ್ಮವಾಗಿರುವ ಬಹುತ್ವ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಲಾಂಛನರೂಪವಾಗಿ ಈ ಕಾವ್ಯವಿದೆ. ಸೂಫಿ ಹಾಗೂ ಶೈವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮಿಲನದ ರೂಪಗಳೂ ಇಲ್ಲಿವೆ. ನೀಲಗಾರರು ಎಂಬ ಜನಪದ ಕಥನಗಾರರ ಮೂಲಕ ಆಚರಣೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿಯ ‘ಕಲ್ಯಾಣ ಪಟ್ಟಣದ ಸಾಲು’ ಕಾವ್ಯಭಾಗವನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಸಂಗೀತ ವಿನ್ಯಾಸಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.